Blog van Talentig
- door Cécile de Bruin
Hij was fietsend onderweg naar school op de eerste dag van de schoolexamenweek toen er onverwacht een autoportier openzwaaide en hij pijnlijk op het asfalt belandde. Door de hersenschudding was hij weken uit de roulatie. Niet alles kon herkanst worden.
Zij maakte een ongelukkige draai tijdens basketbal en kon maandenlang niet trainen. Haar motivatie voor school kreeg een flinke dreun, omdat zij haar frustraties er niet uit kon sporten. Zij bleef zitten en kon haar draai op school niet meer vinden.
Het was zijn lievelingskonijn dat hij zijn leven lang al had gekend, en dat hij opeens dood in het hok vond. Uitgerekend tijdens een toetsweek. Hij kon zijn verdriet niet ‘even parkeren’, zoals de mentor suggereerde.
Zij deed – na vele omwegen- staatsexamen, maar kreeg een dag van tevoren van DUO te horen dat het tentamen voor heel de groep niet door kon gaan en verschoven werd naar het tweede tijdvak. Zonder opgaaf van reden. Maar zij had op dat tijdstip al een andere herkansing.
- 14 juli 2024
Dit is een greep uit ervaringen van mijn leerlingen. Wanneer ik terugblik op het afgelopen schooljaar zijn er zo vaak onverwachte zaken die dwars door alles heen lopen. Het ís al een wankel evenwicht om motivatie voor school te vinden en dan gebeurt er opeens iets waardoor alles weer terug bij af lijkt.
Toen ik tien jaar geleden startte met de ECHA-opleiding tot specialist hoogbegaafdheid, doken we direct tijdens de eerste colleges in modellen over talentontwikkeling. Heerlijke kost. Factoren benoemen die kunnen verklaren hoe ‘potentieel-ontwikkeling’ meer of minder plaatsvindt. En nog interessanter: aangrijpingspunten vinden om aan de knoppen te draaien en de gewenste groei te sturen. Knoppen als: zelfvertrouwen, kennishiaten, het hebben van peers, ruimte voor autonomie, passende didactiek, feedback, steun van ouders, en nog vele andere knoppen. Met een gezonde kritische blik – lees: met enige argwaan- bestudeerde ik de talloze theorieën. Is de praktijk niet veel weerbarstiger dan een wetenschappelijk model?
Daarom was ik zo in mijn nopjes toen ik destijds kennismaakte met het multifactorenmodel van Gagné. Deze Canadees heeft in een complexe figuur over talentontwikkeling met allerlei pijlen en blokken bijna onzichtbaar een voor mij cruciale factor verstopt: de factor ‘toeval’ . Pech of geluk. Het lot. Karma. Chance.
Sommige jongeren lijken een abonnement te hebben op pech. En dat is dan nog zwak uitgedrukt. Er is veel verborgen tragiek in een schoolgebouw. Met de kennis van aanvullende opleidingen van ACT en contextuele leerlingbegeleiding loop ik een eindje met deze jongeren op. Niet modelmatig of draaiend aan knoppen. Maar zoekend, in ontmoeting en ‘op goed geluk’. Dat heeft trouwens ook een naam: ecologische pedagogiek. Telkens verkennend: hoe verhoud jij je met jouw portie pech? Voel je nog wat? Hoe bemoeit je volle hoofd zich ermee? Hoe adresseer jij pech, pijn en verdriet? Door welke gedachten en gevoelens laat jij je leiden? Soms is de weg niet te doen. En het dan tóch doen… Hoe bijzonder fijn was het dan ook om deze zomer weer een aantal taartjes te mogen afleveren bij leerlingen die een grillige weg doorliepen en met pech, pijn en moeite hun felbegeerde diploma behaalden.
Tot slot, ‘chance’ is niet alleen pech, maar ook de tegenhanger daarvan: de toevalstreffer en geluksfactor. Die viel mij vorige week ten deel bij het lezen van een ontroerend mooie roadnovel over de hobbelige weg van een tiener naar volwassenheid. Hij woont in een vervallen trailerpark aan de oostkust van Amerika samen met zijn depressieve moeder die met regelmaat wordt opgenomen. De hoop op een betere toekomst heeft hij opgegeven. Totdat hij bij toeval ontdekt dat zijn moeder heeft meegedaan aan een absurd experiment en dat hij is verwekt uit het zaad van een genie, die cum laude is afgestudeerd aan Harvard. In de hoop op een betere toekomst gaat hij op zoek naar zijn vader aan de westkust. De tussenstop in gokparadijs Las Vegas is beslissend voor zijn lot. Van harte aanbevolen als vakantieliteratuur: Op het geniale af, van Benedict Wells (of in het Engels: Fast genius, 2011)
-- alle gebruikte namen in deze blogs zijn fictief --
INTERESSANTE LINKS
(C) Tijmen Pers 2021