Prikkels, perfectionisme en psychologische flexibiliteit

De middelbare scholen zijn nu een aantal weken dicht. En de impact die dat heeft op “mijn” leerlingen is per persoon verschillend. Neem Irina uit 4 gymnasium. Ik spreek haar wekelijks met videobellen. Voor Irina was de tweede helft van maart in eerste instantie een weldaad. Eindelijk niet meer moe na een lange schooldag plus daarna nog eens een keer met huiswerk aan de bak moeten. Niet meer overprikkeld zijn. Niet meer minstens drie keer in de week voor het dilemma staan: maak ik de schooldag af of meld ik me ziek en ga ik thuis slapen?

We verkenden samen -toen nog op school- waar haar moeheid mee te maken heeft. En vooral wat Irina kan doen om fitter en veerkrachtiger te worden. School bewoog mee en schrapte voor haar enkele toetsen in de proefwerkweek. Het meer gespreid werken nam wat druk van de ketel.

Maar inmiddels een paar weken verder in coronatijd keert haar moeheid terug. Ze vertelt mij dat ze dagelijks voor het dilemma staat: ga ik aan de gang met de planner van school, of kruip ik mijn bed in, omdat ik toch weer te moe ben? Waar eerst de volle schoolweek als het ware de boosdoener leek, zijn het nu de lege, structuurloze dagen.

Uitkomst van ons meest recente gesprek is dat Irina een vast gedachtenpatroon heeft ontdekt, dat haar stress geeft. Ze moet van alles in haar hoofd. Dat was zo op school. En dat is nu thuis net zo.

“Ik moet niet achter raken met schoolwerk”, “werk dat ik inlever moet foutloos zijn”, “als ik somber ben, dan moet ik dat gevoel zo snel mogelijk kwijt raken”, “ik moet fit zijn” . Hoe vermoeiend is die strijd om continu in control te zijn!

De komende weken zal ik met haar werken aan het proberen uit die strijd te stappen. Dat doe ik vanuit het gedachtegoed van ACT, dat is Acceptance and Commitment Therapy . Deze nieuwste loot aan de tak van de cognitieve gedragstherapie richt zich op het loskomen van je gedachten, zodat deze je minder zullen raken. Deze vaardigheid is samen met bijvoorbeeld mindfulness en waardegericht leven één van de zeven ACT-zuilen. Alle zuilen hebben ten doel om psychologische flexibiliteit te vergroten.

Dat schrijf ik nu heel trefzeker. Maar eerlijk is eerlijk: ik was in maart net begonnen met twee dagen van de basistraining van ACT. En vanwege social distancing zijn de overige vier opleidingsdagen tot nader order doorgeschoven. Voor mij is de coaching aan Irina dus ook een oefening in psychologische flexibiliteit. Want ik weet nog niet alles en ik wil dat mijn werk perfect is!

Gelukkig zijn humor en relativeringsvermogen ook kernbegrippen in ACT. Daar houd ik me aan vast. Maar niet te krampachtig natuurlijk, hè? Flexibel vooral! Want deze corona-crisistijd is een oefening in veerkracht voor ons allemaal.

Thu, 23 April